ЖҰМЫС БЕРУШІЛЕР МІНДЕТТІ МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕКСЕРУЛЕР ТУРАЛЫ НЕ БІЛУЛЕРІ КЕРЕК?

        Міндетті медициналық тексерулер /бұдан әрі - ММТ/ өндіріс орындарындағы еңбек ететін жұмыскерлердің денсаулықтарын өз дәрежесінде бақылауда ұстап, жұмыс орындарындағы еңбек қауіпсіздіктерін қамтамасыз ете отырып, жұмыс берушілер мен жұмыскерлерге де қатысты баға жетпес байлық болып табылатын  - денсаулық және әлеуметтік-экономикалық әл-ауқатын көтеретін шаралардың бірі ғана емес, бірегейі десек дұрыс болар еді. ММТ-лер медициналық мекемелердің және өндіріс орындарындағы мамандардың бір-бірімен қоян-қолтық араласа отырып, араларында үлкен түсіністіктен туындаған келісім болған жағдайда ғана, өз жемісін беретін ұжымдық шара. Бұл жерде, ММТ-ді ұйымдастыру  жұмыс берушілерге арнайы заңмен бекітілгенімен, маңызды шараның өз деңгейінде толыққанды жүргізілуіне, Еңбек медицинасының құрамындағы медицина, санитарлық қадағалау  және еңбекті қорғау саласының мамандары, қала берді, жұмыскерлердің өздері де, асқан жауапкершілікпен араласулары керек.

Сайып келгенде, ММТ-лер әрқайсысы өз алдарына отау тігіп отырған біршама мекемелердің қатысуымен атқарылатын, өте маңызды ұжымдық шара. Сонымен бірге, ММТ-лер өндіріс орындарындағы Еңбек медицинасы сынды үлкен «театрдың киім ілгіші» сияқты болып табылады. Оған себеп, болашақтағы жұмыскерлердің денсаулықтарын бақылау мен өндіріс орындарындағы жүргізілуге тиісті барлық қауіпсіздік шараларының барлығы, дәл осы деңгейден бастау алады.  

2. Міндетті медициналық тексерулерді ұйымдастыру-бұл жұмыс берушінің ізгі ниеті емес, меншік нысанына қарамастан, оның заңмен бекітілген міндеті.

3. Мәліметтерді жинаудың әзірленген бағдарламаларына сәйкес жүргізілген социологиялық зерттеуде жұмыс берушілердің, қызметкерлердің және медициналық қызметкерлердің міндетті медициналық тексеріп-қараулардың сапасы мен мақсатқа сәйкестігіне қанағаттануын бағалауға талдау жасалды. Жұмыс берушілердің 58,3 пайызы медициналық тексеруден өтудің міндетті екенін және ережелері туралы білмейтіні белгілі болды. Сауалнама барысында жұмыс берушілер ММТ-ді ұйымдастыру барысында туындайтын бірқатар проблемаларды атап өтті, соның ішінде:

• заңнаманың жетілдірілмегендігі;

• қызметкерлердің құқықтық сауаттылығының төмендігі мен жауапсыздығы;

• медициналық қызметкерлердің  медициналық тексерулерге формальды көзқарастары;

• құрылтайшылардың еңбекті қорғау шараларына қаражат бөлудегі қиындықтары.

4. Алайда, еңбек жағдайлары адам денсаулығына зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайларында еңбек ететін жұмыскерлердің, ерекше құқықтық мәртебесі бар екенін есте ұстағанымыз абзал. Өндірістік ортаның зиянды және (немесе) қауіпті факторларының болуымен сипатталатын ерекше еңбек жағдайлары, күнделікті еңбек ету барысында адам ағзасына теріс әсер етеді. Ғылым мен техниканың қазіргі деңгейі, зиянды факторлардың адам ағзасына тигізетін әсерін толығымен жоюға мүмкіндік бермейтін жағдайларда, заң шығарушы сала, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлармен жұмыс істейтін жұмыскерлер үшін, еңбекті қорғаудың арнайы қағидаларын белгілейді. Жұмысшылардың осы санаты үшін белгіленген осындай арнайы ережелердің бірі ММТ-ден өту болып табылады.

5. ММТ-лер – профилактикалық жұмыстың тиімді құралдарының бірі болып табылатын, адам денсаулығының жағдайын анықтау және аурулардың ең алғашқы белгілерін анықтау мақсатында белсенді тексерулерден тұратын емдік-профилактикалық көмектің бір түрі.

6. Дәрігер – кәсіптік патолог – жоғары медициналық білімі бар маман. «Жалпы медицина» мамандығы бойынша медициналық білімі және соған сәйкес кәсіптік патология бойынша оқытудан өткен, аталған мамандық иесінінің біліктілік сипаттамаларына қойылатын талаптарға сай және алған мамандығы бойынша сертификатталған.

Еңбек медицинасы - профилактикалық және емдік медицинаның біріктірілген саласы болып табылады. Оның негізгі мақсаты – еңбек адамдарының денсаулықтарының жай-күйін басқару, ал атқаратын ісі – адам денсаулығын сақтау мен нығайтудың әдістері мен жолдарын ғылыми тұрғыдан негіздеу және күнделікті тәжірибеге енгізу болып табылады. Еңбек медицинасының моральдық императиві, ол – жұмысшылардың денсаулығы мен әлеуметтік әл-ауқатын жақсарту болып табылады.

Еңбек медицинасының алға қойған мақсаты - жұмысшылардың жұмыс орындарында, үй жағдайларында және қоғамда, жалпы денсаулығы мен қауіпсіздігін жақсарту арқылы, еңбек өнімділігін арттыру болып табылады. Осылайша, Еңбек медицинасы қызметкерлерге де, жұмыс берушілерге де ұлан ғайыр пайда әкеледі.

7. 2003 жылы Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі төмендегі ережені бекітті:

          ● кәсіптік патолог – жалпы кәсіптік жарамдылықты айқындайтын дәрігерлік-медициналық комиссияның (бұдан әрі – ДМК) төрағасы;

          ● ДМК-ға қатысатын дәрігерлер кәсіптік патология бойынша оқудан өтулері керек;

          ● ММТ-лерді жүзеге асыратын медициналық ұйымдардың (бұдан әрі – МҰ) белгіленген тәртіппен берілген тиісті лицензиясы болуы тиіс.

8. ММТ-дің 3 түрі болады:

   ♦ алдын ала жүргізілетін;

  ♦ мерзімді тексерулер;

  ♦ ауысым (сапар) алдындағы және ауысымнан кейінгі (сапардан кейінгі) тексерулер. Зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайлары бар қызметкерлерге арналған ОМО заңмен реттеледі. Жоғарыда аталған санаттағы ММТ - ге қатысатын дәрігерлерге қойылатын негізгі талаптар:

  ● мақсаттылық;

  ● тиянақтылық;

  ● қамтудың толықтығы;

  ● сапасы;

  ● құжаттаманың анықтығы;

  ● барлық мүдделі тұлғалар мен мамандардың іс-әрекеттерін үйлестіру.

9. Алдын ала міндетті медициналық тексерулер жұмысқа немесе оқуға жіберілген кезде қызметтік міндеттерін орындауға жарамдылығын анықтау, сондай-ақ жалпы, кәсіптік жұқпалы және паразиттік аурулардың таралмауының алдын алу мақсатында жүргізіледі.

Бұл тексерулердің мақсаттары денсаулық жағдайын бағалауды, зиянды өндірістік факторлардың әсерінен асқынуы мүмкін, кәсіптік аурулардың ертерек пайда болуына ықпал ететін және осы факторлардың әсер етуіне байланысты жұмысқа орналасуға қарсы көрсетілімдер болуы мүмкін ауруларды анықтауды қамтиды. жарақат алу қаупін азайтады.

10. ММТ – дің нәтижесінде медициналық анықтама беріледі, онда мыналар көрсетіледі:

▪ анықталған патологияны диагностикалау;

▪ пациенттің кәсіби жарамдылығын бағалау;

▪ алдын алу және емдеу бойынша қажетті ұсыныстар.

● 21-тармақ. Медициналық қарап-тексеру нәтижелері бойынша ұйымға (кәсіпорынға) қызмет көрсететін медициналық ұйым немесе жұмыскердің тіркелген орны бойынша аумақтық медициналық ұйым кейіннен жұмыскердің топтардың біріне, оның ішінде диспансерлік топқа тиесілілігін айқындай отырып және кәсіптік аурулардың және әлеуметтік мәні бар аурулардың профилактикасы бойынша ұсынымдарды бере отырып, одан әрі мынадай санаттар бойынша бақылау, емдеу және оңалту бойынша:

1) оңалтуды қажет етпейтін дені сау жұмыскерлер;

2) әртүрлі ағзалары мен жүйелерінде тұрақты емес функционалдық өзгерістері бар, іс жүзінде дені сау жұмыскерлер;

3) жалпы аурулардың бастапқы түрлерімен ауыратын жұмыскерлер;

4) кәсібінде жұмысын жалғастыруға қарсы көрсетілім болып табылатын, сондай-ақ қарсы көрсетілім болып табылмайтын жалпы аурулардың айқын нысандары бар жұмыскерлер;

5) организмге зиянды өндірістік факторлар әсерінің белгілері бар жұмыскерлер;

6) кәсіптік аурулардың белгілері бар жұмыскерлер топтарын құрады.

11. OMO қалай ұйымдастыруға болады?

Алдын ала және мерзімді медициналық тексерулерді ұйымдастыруды қалай жеңілдетуге болады немесе медициналық мекемені таңдауда қандай сұрақтарға жауап беру керек?

Алдымен, медициналық ұйымды таңдау алдын ала және мерзімді тексерулерді ұйымдастырудағы медициналық тексерулердің осы түрлеріне жататын қызметкерлер контингенттерінің тізімін жасау сияқты маңызды кезең екенін түсіну керек.

Алдын ала және кезеңдік тексеру шеңберінде жұмыс беруші мен медициналық ұйым арасында міндеттер қалай бөлінеді?

Жұмыс беруші – ММТ ұйымдастыруды жүзеге асырады.

12. Медициналық ұйымды таңдауды қашан бастау керек?

Медициналық ұйымды іздеу ОМО-ға жататын жұмыскерлер контингенттерінің тізімдерін жасау сатысында басталуы керек. Ең жақсы жағдайда - жылдың соңында бал туралы шешім қабылдау керек. ұйымдастыру, мерзімді тексерулердің шамамен мерзімін келісу.

Медициналық ұйымды таңдағанда неге назар аудару керек?

1. Сараптамалардың осы түрлерін жүргізуге лицензияның болуы, мүмкін, балға заңнаманың жалғыз талабы. мекемелер, сондықтан біз үшін ең маңыздысы. Біз медициналық мекемеден лицензия сұраймыз және өтініш(тер) бойынша медициналық тексерулер (алдын ала, мерзімдік), кәсіби жарамдылығын тексеру бойынша жұмыстардың медициналық тексерулер шеңберінде орындалатын (көрсетілетін) жұмыстардың (қызметтердің) түрлеріне кіретін-кірмейтінін тексереміз. осы ұйымның лицензияланатын қызмет түрі.

2. Қажетті мамандар құрамы. Жұмысшылар контингентінің тізімі жасалған кезде сізге қажетті маман дәрігерлер тізімін анықтау және олардың мүдделі медициналық мекемеде болуын нақтылау қиын емес. Маман дәрігерлердің тізімі, зертханалық және функционалдық зерттеулер туралы бұйрықта және. О. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 15 қазандағы No ҚР ДСМ-131/2020.

3. Орналасқан жері. Ең ақылды нәрсе - ұйымыңызға ең жақын медициналық мекемелерді табу. Кез келген карта қызметі көршілес медициналық мекемелерді табуға көмектеседі. Есіңізде болсын, егер медициналық ұйым көптеген кәсіпорындар шоғырланған жерде орналасса, оның мерзімді тексерулердің күнтізбелік кестесі айтарлықтай тығыз болуы мүмкін және сізге қажетті күндерден бас тартуы мүмкін. Тартпа!

Егер сіз өзіңіздің «өз территорияңызда» медициналық тексерулерді ұйымдастыруды шешсеңіз, медициналық мекеменің орналасу факторы өзектілігін жоғалтады. Егер сізде бір уақытта мерзімді тексеруден өту үшін жеткілікті көп қызметкерлер (әдетте 50-ден астам) болса, сіз дәрігерлердің келушілер бригадаларының қызметтерін пайдалана аласыз. Көптеген ауруханалар бұл қызметті ұсынады. Маман дәрігерлерден бөлек, сізге барлық қажетті медициналық құрал-жабдықтар жеткізіледі. Мұндай медициналық тексерулердің айқын кемшілігі жұмыс берушінің үй-жайларына қосымша талаптардың болуы, мысалы, медициналық мамандарға арналған кабинеттерді бөлу, медициналық жабдықты қосуды қамтамасыз ету.

13.Алдын ала тексерулер қалай ұйымдастырылады?

Алдын ала куәландыру 

1. Алдын ала тексерулер жұмыс берушінің жұмысқа орналасуға өтініш білдірген адамға берген медициналық куәландыруға жолдамасы (бұдан әрі – жолдама) негізінде жүргізіледі. Бірыңғай жолдама нысаны жоқ. Кәсіпорын нысанды өз бетімен әзірлеуге құқылы. Пішінде келесі параметрлер болуы керек:

►жұмыс берушінің атауы;

► медициналық мекеменің атауы, оның мекенжайы;

► Толық аты-жөні міндетті медициналық тексеруге жіберілген адам, оның жынысы, жасы, тұрғылықты жері;

► қызметкер атқаратын лауазымның (кәсіптің) атауы немесе қызметке кандидат атқаруды жоспарлап отырған;

► көрсетілген кәсіп (лауазым) бойынша жұмыс орнында әрекет ететін зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың тізбесі;

► медициналық тексерудің мақсаты және т.б.

2. Жұмысқа түсетін адам алдын ала куәландырудан өту үшін медициналық ұйымға мынадай құжаттарды ұсынады:

► жұмыс берушінің жолдамасы;

► оның жеке басын куәландыратын белгіленген үлгідегі құжат;

► тұрақты тұрғылықты жері бойынша медициналық ұйымның бас дәрігері алдыңғы жұмыс орны бойынша міндетті мерзімдік медициналық тексерулердің нәтижелерімен куәландырылған амбулаториялық карта немесе одан үзінді көшірме. Құжаттар талаптарға толық сәйкес келмеген немесе болмаған жағдайда медициналық тексеру жүргізілмейді.

3. Алдын ала тексеруден өтетін адамға амбулаторлық-емханалық картасы болмаған жағдайда жаңа амбулаториялық-емханалық карта ресімделеді. Өтініш беруші үшін дәрігерлік-дәрігерлік комиссияның төрағасы болып табылатын кәсіптік патолог дәрігер алдын ала тексеру жоспарын жасайды (зертханалық және аспаптық зерттеу әдістерінің көлемін, сондай-ақ медициналық куәландыруға қатысатын мамандардың тізімін анықтайды).

4. 16-тармақ. Міндетті мерзімдік медициналық тексеруді жүргізген медициналық ұйым әрбір қызметкерді тексеру нәтижелерін медициналық ақпараттық жүйеге енгізеді.

5. Жұмысқа кіретін адамды барлық медицина мамандары тексерген, зиянды өндірістік факторлардың, міндетті медициналық тексерулер жүргізілетін кәсіптердің тізбесінде көзделген зертханалық және функционалдық зерттеу әдістерінің толық көлемін аяқтаған жағдайда алдын ала куәландыру аяқталады. емтихандар өткізіледі, Бұйрықпен бекітілген және. О. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-131/2020, сондай-ақ медициналық ұйымның осы зерттеулердің барлық нәтижелерін алуы.

6. Алдын ала куәландырудан өткен және зиянды өндірістік факторлармен жұмыс істеуге жарамды деп танылған адамдарға медициналық қорытынды беріледі (беріледі). Медициналық қорытындыға тегі мен аты-жөнін көрсете отырып, медициналық комиссияның төрағасы қол қояды және медициналық куәландыруды жүргізген медициналық ұйымның мөрімен куәландырылады.

Зиянды факторлармен және қолайсыз еңбек жағдайларында жұмыс істеуге қарсы көрсетілімдері бар адамдарға медициналық анықтама берілмейді, бірақ үш күн ішінде жұмыс берушіге жіберіледі.

14. Жұмыс берушілер қызметкерлерді алдын ала тексеруді ұйымдастыру кезінде қандай қателіктер жібереді?

Негізгі қателер:

а) қызметкерге алдын ала сараптамадан өтпей-ақ зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істеуге рұқсат етілген;

б) жұмысқа кіретін адам жұмыс берушінің жолдамасынсыз алдын ала сараптамадан өтеді, бұл келген қызметкердің еңбек жағдайлары мен кәсібіне сәйкес кәсіптік жарамдылығын анықтау мүмкін емес. Қызметкер биіктікте немесе нөлде жұмыс істейді делік. Жұмыс орнында қандай зиянды өндірістік факторлар бар? Дәл осы критерийлер кандидатты зерттеудің зертханалық және аспаптық әдістерінің көлемін, тартылатын медицина мамандарының тізімін және ақылы қызметтердің құнын анықтайды;

 в) жұмыс беруші өтініш берушіні жұмысқа алдын ала тексеру үшін ақы төлемейді.

Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 182-бабына сәйкес (2-тармағының 17) тармақшасында), жұмыс беруші өтініш берушіні өз қаражаты есебінен медициналық тексеруден өткізуге міндетті. Алдын ала сараптама ММТ-ге жататын болғандықтан, медициналық мекемеге жұмысқа орналасатын адамдарды, алдын ала тексеру бойынша қызметтердің құнын жұмыс беруші өзі төлейді. Яғни, қызметкерлердің жекелеген санаттары үшін кәсіптік және кәсіптік аурулардың алдын алу мақсатында заңнамамызда міндетті медициналық тексеруден өту міндеті қарастырылған, ал олардың жұмыс берушілері үшін мұндай тексерулерді ұйымдастыру және қаржыландыру міндеті белгіленген. Бұл Еңбек кодексінің 2-тармағымен де расталады. №148 Халықаралық Еңбек Ұйымы Конвенциясының 11 тармағы «Жұмысшыларды жұмыс орындарындағы ауаның ластануынан, шуынан және дірілінен болатын кәсіптік қауіптерден қорғау туралы» конвенциясы ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының Президенті

11-бап

1. Жұмыс орнындағы атмосфералық ауаның ластануы, шу немесе дірілдің әсерінен туындаған кәсіптік қауіп-қатерге ұшыраған немесе ұшырауы мүмкін жұмыскерлердің денсаулығының жай-күйі құзыретті орган айқындайтын шарттар мен жағдайларда тиісті аралықтармен бақыланады. Мұндай бақылауға құзыретті орган белгілеген жұмысқа кірісер алдындағы медициналық тексеру және мерзімді тексерулер жатады.

2. Мүдделі қызметкерлер осы баптың 1-тармағында көзделген бақылауды жүзеге асыруға байланысты шығындарды көтермейді.

15. Жұмысқа үміткерлер қандай қателіктер жібереді?

Жұмысшылар мен медицина қызметкерлерінің өздері көбінесе алдын ала тексеруге ресми түрде жүгінеді. Нәтижесінде жұмысқа рұқсат етілмеген адамдар жұмысқа жіберіледі:

►Жіті респираторлық вирустық аурулармен, бронхитпен, пневмониямен жиі ауырады;

► жүрек-қантамыр жүйесінің созылмалы ауруларымен (бұдан әрі – КҚК), бронхтардың, өкпенің, жүректің туа біткен ақауларымен ауыратындар;

► тыныс алу жүйесінің әр түрлі ауруларына, ЖЖЖ операциясына ұшырағандар;

► туберкулезбен, қант диабетімен, бүйрек ауруымен және т.б.

16. Мерзімді ММТ (бұдан әрі – мерзімді тексерулер) қызметкерлердің денсаулық жағдайын динамикалық бақылаумен қамтамасыз ету, аурулардың бастапқы белгілерін уақтылы анықтау, жалпы, кәсіптік және жұқпалы және паразиттік аурулардың таралмауының алдын алу мақсатында жүргізіледі.

17. 

1. Мерзімді тексерулер Тізбеде көрсетілген мерзімдерден кем емес мерзімде жүргізіледі.

2. Мерзімді тексерулер мыналар негізінде жүзеге асырылады:

♦ ағымдағы жылы тексеруге жататын қызметкерлердің аты-жөнінің тізімі;

♦ мерзімді тексерудің күнтізбелік жоспары.

3. Жұмыс беруші:

Жұмыс беруші ұйымға (кәсіпорынға) қызмет көрсететін медициналық ұйыммен немесе жұмыскердің тіркелген жері бойынша аумақтық медициналық ұйыммен бірлесіп:

1) Кодекстің 86-бабының 4-тармағына сәйкес бекітілетін, Зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін басшылыққа ала отырып, кейіннен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық (оның ішінде көліктегі) бөлімшелерімен келісе отырып, осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша міндетті медициналық қарап-тексеруге жататын адамдардың тізімін 1 желтоқсаннан кешіктірмей жасайды;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық (оның ішінде көліктегі) бөлімшесімен келісілген жұмыскерлерді сауықтыру және еңбек жағдайларын жақсарту жөніндегі жыл сайынғы іс-шаралар жоспарын әзірлейді;

3) медициналық қарап-тексеруден өтпеген немесе денсаулық жағдайлары бойынша еңбекке жарамсыз деп танылған адамдарды немесе еңбекке қарсы көрсетілімдері бар адамдарды жұмысқа жібермейді;

4) жұмыскерде кәсіптік ауру анықталған жағдайда, қорытынды актінің негізінде жұмыскердің еңбек (қызметтік) міндеттерін орындауымен аурудың байланысына сараптама жүргізу үшін кәсіптік патология бойынша мамандандырылған көмек көрсететін медициналық ұйымға уақтылы жіберуді қамтамасыз етеді;

5) жұмыскерлерге жүргізілген медициналық қарап-тексеру нәтижелері бойынша қорытынды актінің ұсынымдарын орындайды.

18. Жұмыс берушілер жіберетін әдеттегі қателер:

- қызметкерлер үшін кезеңдік тексеруден өтудің заңмен белгіленген мерзімі өткен кезде мерзімдік тексерулер жүргізу. Бұл ретте, аттестаттау актiсiнде мерзiмдi тексерулер жүргiзу мiндетi белгiлерiнiң болмауы жұмыс берушiлердi медициналық куәландыруды өткiзуден босатпайтынын ұмытпау керек;

- медициналық тексеруге барынша көп қаржы ресурстарын үнемдеу мақсатында кейбір жұмыс берушілер шартты тізімдерді жасау кезінде мерзімді тексерілуге жататын адамдар санын және жұмысшылар әсер ететін қолайсыз өндірістік факторлардың тізімін әдейі төмендетеді.

Жұмысшылардың типтік қателері:

- мерзімді тексерулер уақытында жүргізілмейді; 

– жеке басын куәландыратын құжаттары жоқ.

Сараптама: Внимательно посмотрела Ваш Приказ. Рецензию на данный документ написать очень сложно, я бы даже сказала - невозможно. В одном приказе объединено не 3, а гораздо больше нужных и важных приказов. Я не буду их все перечислять: прежде всего, о проведении предварительных и периодических медицинских осмотров лиц, работающих во вредных условиях, водителей транспортных средств, декретированного контингента и др..  Совершенно другие приказы по предсменным (предрейсовым), послесменным  (послерейсовым) медицинским  осмотрам,  а так же приказы по речным, морским судам ….., воздушным судам ….., железнодорожному транспорту и пр.

Для меня не понятно приложение 2 «Правила и периодичность проведения обязательных медицинских осмотров и оказания государственной услуги «Прохождение предварительных обязательных медицинских осмотров». Ничего конкретного по этой государственной услуге в приказе не сказано, тем более по предварительным обязательным медицинским осмотрам.

У авторов данного Приказа нет четкого понятия о предварительном и периодическом медицинских осмотрах. Много «ошибок – описок» в названии этих осмотров.

Авторам данного Приказа необходимо знать, что на медицинских осмотрах диагноз профессионального заболевания установить нельзя. Речь может идти только о подозрении на профессиональные заболевания. В каждом приложении достаточно много ошибок и неточностей, которые нет смысла озвучивать и тратить на это время. 

Мое мнение: надо сделать несколько полноценных качественных приказов. Причем каждый приказ должен быть написан специалистами, которые имеют теоретические и практические знания. По данному приказу врачи медицинских организаций работать не могут!

            С уважением, к.м.н., доцент Ю. А. Петрук

            Санкт-Петербург

Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зерттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін және "Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулерден өткізу" мемлекеттік қызметін көрсету қағидаларын бекіту туралы.

Міндетті ауысым алдындағы медициналық тексерулер жеке тұлғада аурудың болуын немесе болмауын анықтау, денсаулық жағдайын, сондай-ақ, уақытша еңбекке жарамсыздығын, ауыстырылатын ауысымдағы жұмысқа КӘСІБИ ЖАРАМДЫЛЫҒЫН анықтау мақсатында жүргізіледі.

26. Міндетті ауысым алдындағы (рейс алдындағы) медициналық қарап-тексеру (бұдан әрі – ауысым алдындағы қарап-тексеру) жеке тұлғада ауруды анықтау немесе барын немесе жоқтығын растау, денсаулық жағдайын, сондай-ақ еңбекке уақытша жарамсыздығын, жұмысқа түсетін ауысымда (рейс) кәсіптік жарамдылығын, оның ішінде алкогольдік ішімдіктерді, есірткі, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуды немесе осындай тұтынудың қалдық көріністерін анықтау мақсатында жүргізіледі.

27. Ауысымнан кейінгі (рейстан кейінгі) медициналық қарап-тексеру (бұдан әрі – ауысымнан кейінгі қарап-тексеру) жұмыс күні (ауысым, рейс) аяқталғаннан кейін жұмыс ортасы мен еңбек процесінің зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторларының жұмыскерлердің денсаулық жағдайына әсер ету белгілерін, жіті кәсіптік ауруды немесе улануды, алкогольдік ішімдіктерді, есірткі, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуды немесе осындай тұтынудың қалдық көріністерін анықтау мақсатында жүргізіледі.

28. Жұмыс берушілер Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарда істейтін жұмысерлерді ауысым алдындағы (рейс алдындағы), ауысымнан кейінгі (рейстан кейінгі) міндетті медициналық қарап-тексеруден уақтылы өткізуді өз қаражаты есебінен қамтамасыз етеді.

29. Ауысым алдындағы және ауысымнан кейінгі қарап-тексерулерді жүргізу үшін ұйым немесе медициналық ұйым жылыту, сумен жабдықтау, кәріз, жарықтандыру жүйелерімен жабдықталған, медициналық жабдықтармен және құрал-саймандармен жабдықталған арнайы үй-жай бөледі.

30. Ауысым алдындағы қарап-тексеру жұмыс ауысымы (кезекшілік) басталар алдында жүргізіледі, ауысымнан кейінгі қарап-тексеру жұмыс ауысымынан (кезекшіліктен) кейін маршруттық (жол) парақты, нарядты орындауға арналған тапсырманы көрсеткен жағдайда жүргізіледі.

31. Ауысым алдындағы және ауысымнан кейінгі қарап-тексерулер жеке жүргізіледі және мыналарды:

1) сауалнама алу, тексерілетін адамның сыртқы түрін, жүрісін, қалпын, мінез-құлқының барабарлығын және эмоциялық реакцияларды, сөйлеудің байланыстылығы мен нақтылығын, мимикасын, санасын, тері жабындары мен көрінетін шырышты қабықтардың жай-күйін, аққабықтың бояуын, қарашықтың шамасын, тыныс алу ерекшеліктерін қара-тексеруді және бағалауды;

  2) артериялық қысымды, тамыр соғуының жиілігі мен сапалық сипаттамаларын өлшеу және бағалау, қажет болған жағдайда дене температурасын өлшеуді (шағым немесе көрсетілім болған кезде) қамтиды.

  32. Шағым, аурудың объективті белгілері және организмнің функционалдық жай-күйінің бұзылуы болмаған жағдайда тексерілген адам жұмысқа жіберіледі.

  33. Ауысым алдындағы және/немесе ауысымнан кейінгі медициналық қарап-тексеруді жүргізген және алкогольдік ішімдіктерді, есірткі, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтыну белгілерін немесе жұмыскерде осындай тұтынудың қалдық көріністерін (ауыздан алкогольдің иісі, қалыптың тұрақсыздығы, сөйлеудің бұзылуы, қол саусақтарының айқын дірілдеуі, тері жабынының түсінің өзгеруі, алкотест сынамасының оң көрсеткіші) анықтаған медицина қызметкері шешім қабылдайды және белгілерді анықтаған сәттен бастап екі сағаттан кешіктірмей жұмыскерді медициналық ұйымға медициналық куәландыруға жібереді.

  34. Алкогольдік ішімдіктерді, есірткі, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынудың анықталған жағдайлары немесе осындай тұтынудың қалдық көріністері туралы ақпарат жұмыс берушіге дереу хабарланады. 

  35. Медицина қызметкерлері аталған мамандық бойынша жұмыс істейтін адамдарды шеттету себептерін талдайды және талдау негізінде тәуекел топтарын құрады, оған алкогольдік ішімдіктерді, есірткі немесе психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға бейім, ұзақ және жиі ауыратын (созылмалы аурулардан зардап шегетін) адамдар кіреді. 

  36. Көрсетілген кәсіп бойынша жұмыс істейтіндерді науқастану себебі бойынша шеттету жағдайлары туралы, сондай-ақ тәуекел топтарына кіретін көлік құралдарының жұмыскерлері туралы ақпарат ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың 5-күнінен кешіктірілмейтін мерзімде жұмыс берушінің жауапты адамына беріледі.

  36-1. Ауысым алдындағы және ауысымнан кейінгі қарап-тексерулер осы Қағидаларға 4-1-қосымшаның 1 және 2-кестелерінде келтірілген ауысым алдындағы медициналық куәландыруды талап ететін кәсіптер тізіміне және рейс алдындағы және рейстен кейінгі медициналық қарап-тексеруді талап ететін кәсіптер тізіміне сәйкес жүргізіледі.

  Ескерту. Қағида 36-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 28.01.2022 № ҚР ДСМ-7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

37. Ауысым алдындағы және ауысымнан кейінгі медициналық қарап-тексеруді жүргізу нәтижелері осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жұмыскерлерді ауысым алдындағы және ауысымнан кейінгі медициналық қарап-тексеруді жүргізу журналында (бұдан әрі – Журнал) тіркеледі.

38. Журнал қағаз жеткізгіште жүргізіледі, оның беттері тігілуі, нөмірленуі, ұйымның мөрімен бекітілуі немесе дербес деректер туралы заңнаманың талаптары ескеріле отырып және міндетті түрде бетті басып шығарудың мүмкіндігі ескеріле отырып, электрондық жеткізгіште болуы тиіс. Журнал электрондық түрде жүргізілген жағдайда оларға енгізілген мәліметтер электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылады.

Ескерту. 38-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Денсаулық сақтау министрінің 07.12.2021 № ҚР ДСМ-125 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

39. Көлік құралдары жұмыскерлерін ауысым алдындағы (рейс алдындағы) және ауысымнан кейінгі (рейстен кейінгі) медициналық қарап-тексерудің нәтижелері жол парағында күні, уақыты көрсетіле отырып, мөртабанмен және медицина қызметкерінің қолымен және жұмыскердің өзінің қолымен не QR коды бар стикермен белгіленеді. Толтырылған Журнал және электрондық тасығыштағы деректер жұмыс берушінің мұрағатында 5 жыл бойы сақталады. 

40. Ұшқыштарды, бортинженерлерді (бортмеханиктер, бортоператорлар, бортрадистер), штурмандарды, авиадиспетчерлерді, бортсеріктерді, сондай-ақ әуе қозғалысына қызмет көрсететін мамандарды (пилоттарды, авиадиспетчерлерді) даярлау жөніндегі оқу орындарындағы персоналды және онда оқитын және оқуға түсетін адамдарды медициналық қарап-тексеру Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2017 жылғы 5 маусымдағы № 324 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15325 болып тіркелген) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына сәйкес жүргізіледі.

Ал бар шындықтың өзегін, төмендегі келтірілген әдебиеттердің арнасынан сүзіп алып отырмыз.

Пайдаланылған әдебиеттер: 

            1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 30.11.2019).

            2. Кодекс Республики Казахстан «О ЗДОРОВЬЕ НАРОДА И СИСТЕМЕ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ» 7 июля 2020 года № 360-VI ЗРК .

            3. Приказ и. о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 октября 2020 года № ҚР ДСМ-131/2020.

            4. Кабжамитов М. Т. Требования по безопасности и охране труда в Республике Казахстан. Источник: https://kadry.mcfr.kz.

            5. Конвенция Международной организации труда №148 о защите трудящихся от профессионального риска, вызываемого загрязнением воздуха, шумом и вибрацией на рабочих местах (Женева, 20 июня 1977 год).

            6. Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях от 5 июля 2014 года № 235-V (с изменениями и дополнениями по состоянию на 09.01.2018).